Zoals rouw bij verlies herkenbare fases heeft, merkte ik in de community dat het proces naar en van arbeidsongeschiktheid ook hele herkenbare stappen heeft. In deze blog neem ik je mee door de hele emotionele achtbaan van uitval, afkeuring en herstel. Aangevuld met ervaringen en voorbeelden krijg je een kijkje in hoe het is om dit mee te maken en zie je dat er hoop is!

Roofbouw

Natuurlijk kan je door een ongeluk of gebeurtenis plotseling uitvallen. Dan is het duidelijk dat er iets mankeert. Maar als je al langer klachten hebt zonder dat je weet wat er aan de hand is of je hebt een diagnose gekregen maar je wil hier nog niet aan toegeven dan zie je vaak dat iemand alles op alles zet om nog zolang en zoveel mogelijk “normaal” te blijven functioneren.

Privé blijft er steeds minder energie over voor hobby’s, gezin of sociale contacten. Misschien meld je je vaker ziek of ga je steeds wat minder uren werken. Het kraakt en kraakt aan alle kanten, maar je gaat door. Door deze roofbouw raken alle reserves op. Veel mensen voelen zich labiel, zitten niet lekker in hun vel. Zeker als je veel en vaak moet huilen of je depressief voelt is dit een teken dat het echt niet langer zo door kan gaan.

Uitval

Op het moment dat het echt niet meer gaat komen mensen vaak ziek thuis te zitten. Je hebt mogelijk klachten zoals die van een burn-out, of fysiek is heel je lichaam ontregeld. Mentaal en fysiek ben je volledig uitgeput. Het kan gebeuren dat op het moment dat je niet meer werkt het ineens nog slechter met je gaat. In de overlevingsmodus kan je op adrenaline nog door, maar als die modus uitschakelt komen alle signalen die je genegeerd hebt op je af. Je lichaam en hoofd hebben rust nodig en gaan daar steeds duidelijker om vragen. Deze extra terugval in klachten kan ook op andere momenten in het proces komen.

Misschien word je behandeld voor je klachten of zit je in een revalidatietraject of reïntegratie traject. Hoewel deze natuurlijk veel kunnen bijdragen, kunnen ze ook een hoop energie kosten die je niet daarnaast ook privé of aan reïntegratie kunt besteden. Het legt een flink beslag op je mentale en fysieke belastbaarheid. De stap om hulpmiddelen te (moeten) gebruiken kan ook moeilijk zijn om te accepteren. Zorg dat je ook tijdens deze trajecten in de gaten houd wat alles met je doet en dat je dit met je behandelaars bespreekt!

Angst en onzekerheid

Dit is iets wat in eigenlijk tijdens alle stappen van het proces aanwezig kan zijn –net zoals frustratie, verdriet, etc. Angst of je nog wel beter wordt, je wordt afgekeurd of je baan verliest. Voor financiële onzekerheid en hoe het nu verder moet. Of je ooit nog wel gelukkig kunt zijn en de dingen kunt blijven doen die je zo graag wilt. Ziek zijn brengt gewoon een hoop onzekerheid en daardoor angst met zich mee. Je kunt wel oefeningen doen om hier handiger mee om te gaan of toch tot rust te kunnen komen. Sport, meditatie, coaching of psychotherapie kunnen allemaal helpen.

Regeldruk

Naast het feit dat dit alles al heel lastig is voor jezelf als persoon, kan er ook een hoop stress en van buitenaf komen vanuit de werkgever, bedrijfsarts of het UWV en de overheid. Juist als jij je niet lekker voelt en kwetsbaar bent en het eigenlijk niet aan kan moet je alles in de gaten houden en voor jezelf opkomen. Zeker als jij zelf eigenlijk ook veel liever zou werken, zelfstandig wil zijn en aan de verwachtingen wil voldoen is dit emotioneel extra zwaar, helemaal als je ook nog door anderen onder druk wordt gezet.

Misschien denk je dat de situatie tijdelijk is en wil je zo snel mogelijk weer aan de slag. Probeer daarin realistisch te zijn en niet te handelen vanuit paniek. In het geval van ontslag, een (her)keuring of bezwaarprocedure is het heel slim om hier praktische hulp bij te krijgen. Iemand die met je meekijkt, meedenkt en je ondersteunt bij afspraken waar je heen moet.

Onbegrip

Iets waar veel mensen tegen aan lopen is onbegrip vanuit de omgeving. Omdat jij bepaalde taken niet meer uitvoert die je eerder altijd wel deed en nu bij een ander komen te liggen, zoals werk, huishoudelijke zaken of je inzet als vrijwilliger. Ook het gebruik van hulpmiddelen kan niet alleen voor je zelf, maar ook voor je omgeving confronterend zijn. Het is soms moeilijk te begrijpen, zeker als je beperkingen niet zichtbaar zijn, waarom je eerder wel dingen kon of soms nog kunt en op andere momenten niet. Je bent waarschijnlijk minder vaak aanwezig en moet vaker afspraken afzeggen en keuzes maken. Dit kan weerstand oproepen in bijvoorbeeld je sociale netwerk. Contacten kunnen verwateren omdat je ineens met hele andere dingen bezig bent en uit elkaar groeit. Al deze dingen kunnen ervoor zorgen dat je je extra eenzaam en alleen voelt. 

Zorg ervoor dat jij de energie die je hebt besteedt aan de mensen waar je energie van krijgt, die je de moeite waard vind en die jou steunen. Het kan nodig zijn afscheid te nemen van contacten en nieuwe contacten te zoeken die nu beter bij je passen. Wat we vaak terughoren is dat de goede vriendschappen extra verdiepen, je weet wie er echt voor je klaar staan. Ook als je nieuwe contacten maakt en je hierbij kwetsbaar opstelt kan dat een ontzettend mooie band brengen.

Arbeidsongeschiktheid

En dan ben je (uiteindelijk/gedeeltelijk) afgekeurd of werkloos, wat dan… Je lichaam en hoofd zijn misschien nog gewend om in de alarmfase te staan van door en doorgaan en hebben tijd nodig om terug te schakelen. Veel mensen zijn bang voor een zwart gat om in te vallen. Werk maakt zo’n groot onderdeel van je leven uit, dat je misschien niet weet wat je met jezelf aan moet als het wegvalt. Dit is moeilijk om te accepteren en er komt een heel rouwproces bij kijken van het verlies van je baan, je salaris, je identiteit of eigenwaarde. Het kan zijn dat je blijft vechten tegen je situatie en er niet aan toe wilt geven.

Op het moment dat er rust is en je niks meer moet kan deze rouw ook extra ruimte krijgen. Je kan je je intens verdrietig, wanhopig, in paniek, boos, depressief of gefrustreerd voelen. Wanneer dit je teveel is, kan hulp van een ervaringsdeskundige, coach of psycholoog heel fijn zijn! Gun jezelf in ieder geval de tijd want het is heel normaal dat je een verandering die zo ingrijpend en heftig is in je leven niet meteen kunt verwerken en accepteren. 

Herstel

De rust van even niks meer moeten kan ook juist enorm opluchten. De stress triggers zijn hopelijk zo veel mogelijk weg, waardoor je ruimte, tijd en energie krijgt om de dingen te doen waar jij behoefte aan hebt. Langzaam komen veel van ons er achter dat dit eigenlijk wel heel fijn is. Niks moeten, maar -als je wil en kan- toch dingen oppakken. Soms gaat het je niet snel genoeg en de ene dag voel je je beter dan de andere, maar langzaam komen er steeds meer goede dagen. Alles wat vroeger ‘moest’ en hoorde blijkt ineens niet zo vast te zijn.

Vaak als je echt tot rust komt zul je zien dat ook je gezondheid en belastbaarheid weer wat gaan herstellen. Je gaat je lichaam steeds beter leren kennen en zien waar je lichaam goed of juist niet goed op reageert. Het moeilijkste is om je herstel niet te willen forceren en het rustig te laten gebeuren. Een balans houden in je energie is nu ontzettend belangrijk geworden.

Nieuw leven

Veel OnlineBuddies zijn dingen gaan doen die ze van te voren helemaal niet verwacht hadden. Sommigen zijn voor zichzelf begonnen als hr expert, virtueel assistent, coach of kunstenaar. Met creativiteit en veel vallen en opstaan is er een manier gevonden om voldoening te halen uit de dagelijkse dingen. Voldoening uit (aangepast)werk, een project of de tijd en ruimte die is vrijgekomen voor hun privé en sociale leven. Ze hebben een sport of hobby op maat gevonden. Sommigen willen zelfs niet meer terug naar hoe het vroeger was, maar iedereen heeft voordeel van de wijze lessen en extra zelfkennis. Het is zo waardevol om het leven te hebben leren nemen zoals het is. Leren loslaten, genieten van kleine dingen, meer waarderen van wat je hebt, andere verwachtingen, echt waardevol contact met anderen, weten wat je nodig hebt en gaan voor dat wat je echt gelukkig maakt! Ze hebben geaccepteerd dat dit hun leven is en het eigenlijk ook wel prima is zo!

In de besloten facebookgroepen worden ervaringen uitgewisseld en inspireren we elkaar. Zit jij ook in dit proces en wil jij op een fijne en positieve manier sparren met lotegenoten? Meld je via deze pagina of deze pagina aan voor de groep die bij jouw leeftijd past!

Geschreven door Online Buddie: Anne